تحلیل ژئوپلیتیک قفقاز؛ بستری برای تدوین سیاست خارجی مناسبتر در منطقه

Authors

دکتر محمدرضا حافظ نیا

محمد حسین افشردی

abstract

مهمترین پیش نیاز برخورداری از یک سیاست خارجی موفق، آگاهی و شناخت عمیق از صحنه است. ژئوپلیتیک با بررسی عوامل تشکیل دهنده قدرت ملی کشورها، لائق گوناگون بازیگران، ریشه یابی بحران های منطقه ای و تحلیل جایگاه منطقه در ئواستراتژی قدرتها، درک لازم برای تدوین سیاست خارجی آگاهانه و سنجیده را فراهم می نماید. منطقه قفقاز با بافت قومی و مذهبی متنوع، سابقه حضور قدرت های مختلف، دارا بودن ارزش راهبردی و جاذبه های فراوان اقتصادی، از هنگام فروپاشی شوروی و اعلام استقلال کشورهای آذربایجان، ارمنستان و گرجستان، به صحنه کشمکش بین بازیگران منطقه ای و فرا منطقه ای تبدیل شده که هر یک به تنهایی یا با تشکیل مجموعه ای از کشورها، منافع خود را جستجو می نمایند. مقاله حاضر در پی آن ایت که نشان دهد، تحلیل و شناخت عمیق عوامل مثبت و منفی ژئوپلیتیکی، گامی ضروری و مفید در جهت تدوین مجموعه ای از روابز موفق سیاسی، اقتصادی و فرهنگی فیمابین ایران و کشورهای منطقه قفقاز می باشد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

رویکرد سیاست خارجی ترکیه در منطقه قفقاز با تاکید بر جمهوری آذربایجان

  با افول گفتمان کمالیستی و پیروزی اسلام­گرایان، خط و مشی سیاست خارجی ترکیه تغییرات بنیادینی را شاهد بوده است. جاه­طلبی­های بلند پروازانه آنکارا برخلاف گذشته این کشور را نه به­عنوان پل ارتباطی شرق و غرب، بلکه کشوری مرکزی در میان مناطقی استراتژیک نظیر قفقاز و آسیای مرکزی، بالکان و خاورمیانه در نظر دارد. دکترین نوعثمانی­گری حاکم بر سیاست خارجی حزب عدالت و توسعه به دنبال بسط نفوذ این کشور در م...

full text

سیاست خارجی عمل‏گرایانۀ ایران در قفقاز جنوبی در فضای پسابرجام

ایران در 25 سال گذشته نظاره‏گر رویدادهایی در آسیای مرکزی و قفقاز جنوبی بوده که گاه نقش چندانی در آن‌ها نداشته است. با این همه، به‏دلیل وجود رگه‏هایی از عمل‏گرایی در سیاست خارجی ایران در قبال جمهوری‏های اتحاد شوروی پیشین، تهران توانسته است تاحدودی نقش و جایگاه تاریخی خود را در این مناطق حفظ کند و از منافع آن بهره‏مند شود. پرسشی که پژوهش حاضر در پی یافتن پاسخی برای آن برآمده، این است که سیاست خار...

full text

تاملی بر سیاست خارجی دولت باراک اوباما در قفقاز جنوبی

به قدرت رسیدن دموکرات ها به رهبری باراک اوباما به منزله طیف گسترده‌ای از تغییرات در حوزه سیاست خارجی آمریکا بود که در بسیاری از ابعاد، آن را از دوران حاکمیت نومحافظه‌کاران متمایز می‌سازد. یکی از بارزترین وجوه این تمایز را می‌توان در تغییر رویکرد سیاست خارجی آمریکا در قبال منطقه قفقاز جنوبی مشاهده نمود. پرسش مهم این است که سمت و سوی این تغییرات به چه نحوی بوده است؟ و نیز دلایل و پیامدهای این...

full text

نظریه انتقادی: چهارچوبی برای تحلیل سیاست خارجی

این مقاله درصدد استخراج یک چهارچوب تحلیل سیاست خارجی از نظریه انتقادی مکتب فرانکفورت است. هدف نشان دادن امکان و قابلیت به‌کارگیری و کاربست اصول، مفروضه‌ها و مفاهیم این نظریه برای تحلیل سیاست خارجی می‌باشد. به سخن دیگر تلاش می‌شود به این پرسش اساسی پاسخ داده شود که: آیا می‌توان نظریه انتقادی را به‌عنوان چهارچوب مفهومی و نظری برای تحلیل سیاست خارجی به‌کار برد؟ برمبنای این سؤال پرسش‌های فرعی دیگری...

full text

ارزیابی نظریه ژئوپلیتیک شیعه در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران

با وجود دور بودن شیعیان از قدرت سیاسی در بیشتر کشورها که عمدتأ آنها را به صورت اقلیت‌هایی محروم و حاشیه‌ای نگه‌داشته، ماهیت و ظرفیت اجتماعی و سیاسی تشیع، تا حدود زیادی مغفول مانده است. در سایه انقلاب اسلامی ایران، شیعیان در کشورهای گوناگون از انزوای سیاسی- اجتماعی بیرون آمده و در مسیر قدرت‌یابی و تجدید هویت خویش گام برداشتند. این تحولات به تدریج منجر به شکل‌گیری ایده ژئوپلیتیک شیعه در منطقه خاو...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
پژوهش های جغرافیایی (منتشر نمی‏شود)

Publisher: موسسه جغرافیای - دانشکده جغرافیا

ISSN 1026-6836

volume 42

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023